Martin Luther King
admin,
W imię równości… tekst o Martinie Lutherze Kingu
Jeden człowiek przychodzi w imię miłości
Jeden człowiek przychodzi i odchodzi
Jeden człowiek przychodzi, by usprawiedliwić
Jeden człowiek by obalić (U2 „Pride”)
Problem rasowy
Przeświadczenie o tym, że wszyscy ludzie są równi i wszyscy powinni mieć jednakowe szanse, by korzystać ze zdobyczy cywilizacyjnych i dóbr – jest jednym z podstawowych praw zagwarantowanych w większości konstytucji państw na świecie. Istnieją jednak podziały społeczne, które burzą tę ideologię. Jednym z nich jest segregacja rasowa, czyli dyskryminacja oparta na kryterium rasy.
Problem rasowy narastał w Stanach Zjednoczonych po II wojnie światowej. Chociaż już w 1954 Sąd Najwyższy uznał segregację rasową za niezgodną z prawem i wspierał działania skierowane przeciwko niej, przepisy prawne sprzyjały istniejącej sytuacji, dając przyzwolenie społeczeństwu do dyskryminacji czarnoskórych mieszkańców. Istniały bowiem miejsca wydzielone „tylko dla białych”, do których czarnoskórzy obywatele Ameryki nie mieli wstępu, zaś szkoły, uczelnie, szpitale i inne miejsca użyteczności publicznej dla czarnoskórych mieszkańców były gorszej jakości, mniej sponsorowane, zazwyczaj nie objęte nadzorem państwa.
Dyskryminacji rasowej w USA przeciwstawił się Martin Luther King, wykształcony pastor, człowiek, który pokazał światu, jak w sposób pokojowy, bez użycia broni i armii, należy walczyć o prawa obywatelskie jednostki.
Najlepszy student
Nim jednak stał się liderem ruchu walczącego o równouprawnienie dla czarnoskórej ludności Ameryki, dał się poznać jako wybitnie utalentowany uczeń. Mając 15 lat rozpoczął naukę w Morehause College- szkole wyższej, z programem dla uczniów wybitnie zdolnych. Po zdobyciu licencjatu – w wieku 19 lat, wstąpił do seminarium teologicznego w Crozer w Pensylwanii. Dyplom uczelni uzyskał w roku 1951 jako najlepszy ze studentów. Tam też zafascynowała go postać Mahatmy Gandhiego, szczególnie zaś stosowana przez niego taktyka biernego oporu w walkach o wyzwolenie Indii. Pod wpływem pacyfistycznej ideologii Gandhiego, Martin Luther King stworzył filozofię wywierania nacisku zgodną z zasadami nie stosowania przemocy, poprzez takie środki jak bojkot lub strajk okupacyjny.
Martin Luther King, Jr.
W trakcie studiów doktoranckich poznał swoją przyszłą żonę. Była nią studentka konserwatorium muzycznego – Coretta Scott, działająca później wraz z mężem w ruchu obywatelskim na rzecz obrony praw czarnoskórej ludności USA. W 1955 roku Martin Luther King Jr. uzyskał doktorat filozofii w Uniwersytecie Bostońskim.
Czy Rosa Park może usiąść na miejscu przeznaczonym „tylko dla białych” ?
Od 1954 roku był pastorem kościoła baptystów w Montgomery (Alabama). Już wtedy był zwolennikiem walki o prawa obywatelskie Murzynów, którzy w ówczesnych Stanach Zjednoczonych podlegali segregacji rasowej.
W 1955 stanął na czele bojkotu autobusów, w których obowiązywała segregacja rasowa. Bojkot komunikacji miejskiej rozpoczął się od reakcji społecznej na aresztowanie Murzynki Rosy Parks pod zarzutem pogwałcenia praw segregacji rasowej. Kobieta ta usiadła w autobusie miejskim na miejscu przeznaczonym „tylko dla białych”. Protest przeciwko niesprawiedliwie potraktowanej Rosy polegał na tym, iż Murzyni na 381 dni zaprzestali korzystania ze środków transportu publicznego. Stowarzyszenie, które zgromadziło miejscowych aktywistów na czele z Martinem Lutherem Kingiem organizowało transport samochodowy a wielu pracowników pieszo docierało do pracy. King, który w swoim przemówieniu zwrócił się do wiernych, wyraźnie zaznaczał, iż bojkot jest prowadzony bez użycia walki przez protestujących:
„Powiedzmy wyraźnie, że nie nawołujemy tutaj do przemocy. Wznieśliśmy się ponad to. Chcę, by całe Montgomery i cały nasz naród wiedzieli, że jesteśmy chrześcijanami. Jedyną bronią, którą mamy w ręku, jest protest.”
Mimo to, w czasie trwania bojkotu Martin Luther King był dwukrotnie aresztowany, a jego dom usiłowano podpalić. Sam pastor zaś wielokrotnie powstrzymywał agresję tłumu, powodowaną przez policję, która celowo wzniecała zamieszki. Reakcją na bojkot było wydanie przez Sąd Najwyższy w Waszyngtonie orzeczenia o tym, iż obowiązujące w mieście prawa są niezgodne z konstytucją.
Misja pokoju
Orzeczenie to stało się kluczowym momentem pokojowej misji zniesienia segregacji rasowej w innych częściach Ameryki. Od 1957 roku King był organizatorem i przewodniczącym Konfederacji Chrześcijańskiej Przywódców Południa, organizacji wyznaczonej do wprowadzenia nowego kiełkującego ruchu obywatelskiego. Był jego przywódcą i największym liderem nowoczesnego ruchu obywateli walczących o równouprawnienie. Nawoływał do przełamywania segregacji rasowej w miejscach publicznych. Wśród metod działania jakie propagował było między innymi słynne sit-ins, czyli zajmowanie w autobusach miejsc przeznaczonych dla białych a także marsze równości. W 1960 roku, Martin Luther King po raz kolejny został aresztowany za poparcie akcji zorganizowanej w Atlancie przez studentów, którzy zajęli miejsca dla białych w barze w jednym z domów towarowych. Wraz z innymi uczestnikami protestu został zatrzymany przez policję, ostatecznie jednak powództwo oddalono a King odzyskał wolność.
Rev. Dr. Martin Luther King Jr. speaking. (Photo by Julian Wasser//Time Life Pictures/Getty Images)
Od 1961 roku organizował rajdy wolności w miastach amerykańskich.
W 1963 przewodził masowej demonstracji w Birmingham na rzecz ochrony praw Afroamerykanów, która spowodowała interwencje władz federalnych. W odpowiedzi na nakaz zniesienia segregacji wydany przez władze federalne w roku 1962 w Birmingham zamknięto ponad 100 placów zabaw, basenów i parków, by nie dopuścić czarnych Amerykanów do możliwości uprawiania sportu wspólnie z białymi. King uparcie dążył do zwrócenia uwagi amerykańskiej opinii publicznej na wciąż obowiązującą segregację i mimo krytyki pod swoim adresem i opozycji wewnętrznej ze strony innych odłamów ruchu praw obywatelskich, zignorował nakaz sądowy zabraniający dalszych protestów. King został aresztowany a przebywając w więzieniu przeczytał w przemyconym do celi czasopiśmie list napisany przez białych duchownych, którzy potępiali go jako agitatora działającego na rzecz sił zewnętrznych i zachęcali czarnych Amerykanów do zakończenia protestów.
I have a dream
W odpowiedzi na owy tekst powstał ” List z więzienia w Birmingham” manifest filozoficzny, zawierający także opis walk o prawa czarnoskórych Amerykanów.
W tym samym roku zorganizował marsz na Waszyngton (ok.250 tys. uczestników), po którym wygłosił słynną mowę, z powtarzającą się frazą ” I have a dream (Miałem sen)” . Przemawiał pod pomnikiem Lincolna, mówiąc m.in. :
” Miałem sen, że pewnego dnia czworo moich małych dzieci będzie żyło w społeczeństwie, które nie będzie ich osądzało wedle koloru skóry, lecz wedle ich charakterów… „Marzę, że pewnego dnia na czerwonych wzgórzach Georgii synowie dawnych niewolników i synowie dawnych właścicieli niewolników będą mogli usiąść razem przy braterskim stole(…).
Wielu Amerykanów słuchało przemówienia w telewizji, wywołało ono szeroki oddźwięk wśród społeczności nie tylko amerykańskiej, ale i na całym świecie. Argumenty, słowa, głęboka wiara pastora w słuszność sprawy, o którą walczył, oraz patos, z jakim przemówienie wygłosił – stały się kultowym przykładem umiejętności oratorskich. Głęboka wiara w człowieka, jego poczucie sprawiedliwości, oczywista idea równości – zawarte w mowie, odbiły się szerokim echem wśród społeczeństwa.
W 1964 roku prezydent L.B. Johnson wydał Ustawę o prawach obywatelskich. Ustawa znosiła segregację rasową w miejscach użyteczności publicznej i delegalizowała segregację oraz wszelkie przejawy dyskryminacji.
Zamach w Memphis
W 1964 roku Martin Luther King – w wieku 35 lat otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. W owym czasie był najmłodszym laureatem tej nagrody.
W 1966 zorganizował akcję likwidowania slumsów w Chicago, zakończoną niepowodzeniem. Podobne kampanie prowadził przeciwko ubóstwu i międzynarodowym konfliktom- zawsze podkreślając tezę, – że zarówno mężczyźni i kobiety wszędzie, bez względu na kolor skóry, są równymi członkami rodzaju ludzkiego.
Martin Luther King z rodziną
Zginął w zamachu w Memphis podczas przygotowań do kolejnego „marszu na Waszyngton”. Kiedy stał na balkonie hotelowego pokoju, z jednego okien padł śmiertelny strzał. Mordercą okazał się James Earl Ray. Winnego zabójstwa skazano na 99 lat więzienia. Dzieło Martina Luthera Kinga kontynuowała jego żona, zaś w 1986 Kongres amerykański ustanowił na jego cześć święto federalne- Martin Luther King Birthday.